هدف اصلی سفر بیسابقه هیأت عالی رتبه ایرانی به عراق به رهبری رییس مجلس خبرگان، ارائه مشورتهای کلیدی به نظام جهت اتخاذ تصمیمات راهبردی در عراق بود.
به گزارش خبرنگار «آینده» در حالی که پیش از این رئیسجمهور، دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی و وزیر خارجه سفرهای کوتاه یک یا دو روزه را به عراق انجام داده بودند، سفر 6 روزه هیأت بلندپایه ایرانی به عراق و دیدار اکثریت قریب به اتفاق مسئولین و رجال سیاسی و مذهبی برجسته عراق با این هیأت، موجب تغییر معادلات منطقه گردیده است.
پیشگام شدن رئیسجمهور، نخستوزیر، اعضای کابینه، رئیس و فراکسیونهای مختلف مجلس و حتی رهبران اهل سنت عراق برای دیدار با هیأت ایرانی موجب شگفتی ناظران بینالمللي و خشم دولتهای عربی گردید، به طوری که به رغم تبلیغات گسترده شبکهها و مطبوعات بعثی و سلفی که از سوی برخی دولتهای عربی حمایت میشوند، تنها تجمع صد نفرهای در شهر رمادی عراق -که مرکز فعالیتهای تروریستی در این کشور است- علیه سفر هیأت ایرانی انجام شد، در حالی که استقبال چند هزار نفره از هیأت ایرانی به دفعات در مناطق مختلف انجام گردید.
در این حال گفته میشود کارکرد اصلی این سفر، شناخت جامع و دقیق از شرایط اجتماعی و سیاسی عراق بوده است و به دلیل آن که اخبار عراق تاکنون یا از طریق رسانهها و یا از طریق کانالهای خاص سیاسی و نظامی به مسوولین عالی رتبه نظام منتقل میگردید، برای اتخاذ تصمیمات راهبردی و کلیدی درباره عراق نیاز به دسترسی به اطلاعات جامع و دقيق وجود داشت و سفر هیأت عالی رتبه ایرانی به عراق که طی آن نظرات صدها شخصیت سیاسی، اجتماعی و مذهبی عراقی راجع به مسایل این کشور و روابط با ایران مستقیماً به هیأت ایرانی منتقل گردید، اطلاعات مورد نیاز مقامات عالی رتبه نظام جهت تصمیمات راهبردی فراهم شد.
تسریع در بازسازی عتبات، هدف ویژه
بخش قابل توجهی از سفر آیتالله هاشمی رفسنجانی به عراق به ایجاد هماهنگی و تسریع در روند بازسازی عتبات عالیات اختصاص داشت.
به گزارش خبرنگار «آینده»، هماکنون دستگاههای مختلفی از ایران و عراق در بخش بازسازی حرمهای مطهر شش امام شیعیان در نجف، کربلا، کاظمین و سامرا فعال هستند.
از ایران ستاد بازسازی عتبات عالیات، وزارت مسکن و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی و موسسه مولیالموحدین طرحهایی برای توسعه عتبات عالیات ارائه کردهاند و از عراق نیز وزارت بلدیه (شبیه به سازمان شهرداریها) و دولت عراق طرحهایی برای نوسازی و توسعه مزار ائمه شیعه تدین کردهاند.
در جلسات کارشناسی طولانی دستگاههای مذکور با آیتالله هاشمی رفسنجانی که جهت ایجاد هماهنگی و تسریع در بازسازی عتبات عالیات برگزار گردید، تصمیمات مناسبی گرفته شد.
در این جلسات طرحهای ارائه شده برای حرم امیرالمؤمنین (ع) توسط دانشگاه شهید بهشتی و مشاورین طرف قرارداد وزارت مسکن و شهرسازی و مولیالموحدین به همراه طرحهای تدوین شده توسط مشاورین طرف قرارداد مسئولین توسعه حرم کربلا و نجف و سامرا در عراق با حضور کارشناسان مربوطه مورد بررسی قرار گرفته و رئیس مجلس خبرگان به همراه مسئولین و کارشناسان از محل اجرای طرحها بازدید کردند.
پس از بررسیهای به عمل آمده نسبت به تسریع تصویب و ابلاغ طرحهای نهایی توافق گردید تا از فرصت پیش آمده برای بازسازی و توسعه حرمها حداکثر استفاده صورت گیرد و از عشق شیعیان ایران و عراق برای پرداخت هزینههای این توسعه و بازسازی استفاده به موقع صورت گیرد.
جزئیاتی از حواشی سفر
در حالی که برخی منابع خبری با انتشار اخبار کذبی درباره اعضا و هزینههای سفر رئیس مجلس خبرگان به عراق دارند، خبرنگار «آینده» جزئیات این سفر را منتشر کرد.
بنابراین گزارش، سفر آیتالله هاشمی رفسنجانی و هیأت همراه، به دلیل مسائل امنیتی همانند سفر رئیسجمهور به عراق با دو هواپیما صورت گرفت تا امکان شناسایی هواپیمای حامل رئیس مجلس خبرگان برای گروههای تروریستی ممکن نباشد.
کل اعضای رسمی هیأت 25 نفر بوده که شامل دبیر مجمع تشخیص مصلت نظام، شیخالاسلام نماینده اهل سنت سنندج در مجلس خبرگان رهبری، آیتالله موحدی کرمانی، حجتالاسلام و المسلمین قاضی عسگر و تعدادی از مسئولین وزارت خارجه، وزارت مسکن و شهرسازی و ستاد بازسازی عتبات عالیات بودند.
همچنین تعدادی از مأمورین سپاه حفاظت جهت تأمین مسائل امنیتی، گروهی از پرسنل صدا و سیما جهت تهیه گزارش خبری و فیلمهای مستند از این سفر و همچنین برخی چهرههای مطبوعاتی هیأت ایرانی را همراهی میکردند.
برخلاف اخبار کذب منتشر شده توسط برخی منابع، کل هزینههای هیأت ایرانی را ریاستجمهوری عراق تقبل کرده بود و مأمورین ویژه امنیتی جلال طالبانی رئیسجمهور عراق که دعوتکننده آیتالله هاشمی رفسنجانی بودند، مأموریت مراقبت از هیأت بلندپایه ایرانی را برعهده داشتند.
نکته قابل توجه در این سفر عدم حضور نیروهای آمریکایی در طول مسیر ترددهای مکرر هیأت ایرانی در عراق بود، که از جمله در سفر هیأت ایرانی از مرکز بغداد به سامرا، که به رغم توصیه مقامات عراقی مبنی بر خطرات امنیتی با تأکید هاشمی رفسنجانی انجام شد، فاصله حدود 120 کیلومتری این مسیر در مدت سه ساعت بدون حضور نیروهای آمریکایی طی گردید.
از سویی دیگر، انجام این سفر و ترددات مکرر هوایی و زمینی با اعلام قبلی با وجود تهدیدات جدی گروههای تروریستی نشان از شجاعت مسئولان بلندپایه جمهوری اسلامی دارد، به ویژه سفر به سامرا و کاظمین و خروج از محدوده امنیتی بغداد که تاکنون کمتر توسط مقامات کشورهای خارجی پس از سقوط صدام صورت گرفته است.
بازتاب سفر در رسانه های خارجی
درست یک سال قبل ( یعنی اسفندماه86) دکتر محمود احمدی نژاد به عنوان اولین رییس جمهور ایران به همراه چند تن از وزرا و یک هیئت بلندپایه به عراق سفر کرد و در طی این سفر توافق نامه های زیادی بین دو کشور به امضا رسید.این سفر که به گفته بسیاری از مسئولین عراقی برای ثبات عراق بسیار بااهمیت بود با بازتاب های گسترده ای در رسانه های داخلی و خارجی مواجه شد.
بسیاری از رسانه های بین المللی با توجه به علنی بودن این دیدار آن را نشانه قدرت ایران در عراق دانسته و خاری در چشمان سران غرب دانستند.در شرایطی که بسیاری ازرسانه های غربی ایران را به ایجاد ناامنی در عراق متهم می کردند این سفر توانست بسیاری از این ادعاها را بی اساس نشان داده و روابط ایران و عراق را خوب جلوه دهد.
در حال حاضر یک سال از آن سفر می گذرد وامضای توافق نامه امنیتی عراق و آمریکا که حضور آمریکایی ها را در عراق قانونی کرد اثر مهمی بر روابط بین ایران و عراق گذاشته است و به نظر بسیاری از کارشناسان نموجب کمرنگ شدن نقش ایران در مسائل عراق می شود.
در این بین سفر آیت الله هاشمی رفسنجانی بهمراه یک هیئت بلند پایه به عراق در روزهای اخیر توجه بسیاری از رسانه ها را به خود جلب کرده است.در این سفر بیت امام(ره) و برخی از اعضای ارشد مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز هاشمی را همراهی کردند.
به گزارش خبرنگار آینده، این سفر که به دعوت رییس جمهوری عراق انجام شد، بازتاب های زیاد و متفاوتی را در رسانه های عراقی به دنبال داشته است.در حالی که اکثر رسانه ها و مسئولین عراقی از این سفر استقبال کرده اند برخی از رسانه های وابسته به حزب بعث همچون "الشرقیه" با یادآوری این نکته که هاشمی رفسنجانی در طی 8 سال جنگ ایران و عراق ، نقش مهمی در فرماندهی نیروهای ایرانی ایفا کرده است به مخالفت با این سفر پرداختند که به برخی نا آرامی ها توسط برخی از وابستگان به حزب بعث هم انجامید.
شبکه های خبری غربی نیز با مورد توجه قرار دادن توافق نامه امنیتی و عواقب آن برای ایران و عراق به بررسی جوانب مختلف این سفر پرداخته اند.
خبرگزاری دویچه وله در تحلیلی جالب توجه، این سفر را مقدمه ای برای امضای توفق نامه امنیتی 4 جانبه منطقه ای بین ایران، عراق، سوریه و ترکیه عنوان کرده و آن را نقطه عطفی در مناسبات منطقه ای برشمرده و عنوان کرده است: هدف هاشمی رفسنجانی در این سفر تامین منافع ایران در توافق نامه مذکور است.
بی بی سی در تحلیلی که از این سفر ارائه کرد با بیان این نکته که جلال طالبانی سعی در ممانعت ایران از ادامه برنامه هسته ای خود دارد مدعی شده است که به علت عدم موفقیت طالبانی در جلب نظر احمدی نژاد و سایر مسئولین برای دست برداشتن از ادامه برنامه هسته ای و حمایت از حزب الله و حماس، وی رو به سوی هاشمی رفسنجانی آورده، چراکه هاشمی در پذیرش قطعنامه 598 توسط ایران نیز نقش مهمی ایفا کرده بود.این خبرگزاری، تلاش برای اخراج گروهک منافقین از عراق را به عنوان خواسته ایران و یکی از اهداف هاشمی از این سفر بیان کرده است.
خبرگزاری های منطقه همانند الجزیره و العربیه به انعکاس اخبار سفر طالبانی به ایران و نیز سفر هاشمی به عراق پرداخته و با اشاره به زمان 5 روزه سفر هاشمی به عراق آن را طولانی ترین سفر یک مقام خارجی در عراق عنوان کردند.همچنین با بیان این نکته که پیش از این هاشمی دعوت صدام حسین را برای بازدید از عراق رد کرده بود این سفر را برای روابط بین این دو کشور شیعه مهم و اثرگذار قلمداد کردند.